نفت خام در کجا ایجاد می شود؟

نفت یعنی همان ماده ی سیاهی که از زمین بیرون می آمده است، از زمان های بسیار دور یعنی چند هزار سال قبل شناخته شده بود. در کتب طبی قدیم هم در مورد استفاده های درمانی آن صحبت شده است.

در این پست می خواهیم به این مطلب بپردازیم که ماهیت نفت از چیست و منشا اصلی آن از کجاست؟ 

نفت خام سیاه رنگ، عمدتا متشکل از زنجیره های کربنی است. اگر تعداد کربن زنجیره کم باشد گاز متان و اتان و... را تشکیل می دهد. و اگر زنجیره زیادتر  تا ۸ کربن، تبدیل به ماده سوختنی مثل بنزین می شود. تعداد کربن بیشتر از آن، تبدیل به مواد روغنی و ... می شود.

منشا اصلی نفت خام، دریا است.

 با ریزش باران و جریان یافتن رودخانه ها به دریا، به مرور، خاک و رسوبات وارد دریا می شود و بعلاوه بقایای بدن موجودات مرده، موجب تشکیل لایه های زیر دریا (لایه های رسوبی) می شود.  لایه هایی که ما در کوه ها یا جاهای دیگر هم می بینیم همان لایه های رسوبی تشکیل شده در دریا هستند. اما این لایه در خشکی چه می کنند؟ این یعنی اینکه میلیون ها سال قبل در بعضی قسمت های خشکی دریا وجود داشته است. (غرب آسیا، مرکز آسیا، و قسمت های دیگر) اما با تشکیل کوه ها و فشار پوسته های زمین به این مناطق، از زیر دریا به بیرون آمدند.)لوایه رسوبی دریا، به همراه اجساد و مواد باقی مانده آلی، در کف دریا تحت فشار زیاد آب قرار می گیرد. مواد آلی کربنی محتبس در خاک ها، به علت فشار لایه ها، طبق قاعده *هم جوهر هم جوهر خود را جذب می کند*، در جایی محتبس می شوند و طی سالیان دراز  ماده عصاره ای سیاه رنگ در زیر بستر دریا تشکیل می شود. این ماده سیاه رنگ شامل انواع متنابه از مواد آلی کربنی است که هم منبع عالی کربن(مواد سوختی و ..) و هم منبع عالی از دیگر مواد است. در طول زمان با زیاد و مجتمع شدن نفت خام در زیر بستر دریا، از طریق خلل و دالان های زیر زمین حرکت می کند (به علت اختلاف فشار) و به سطح خشکی ها یا نزدیک خشکی ها می رسند. افراد ساکن محل هم، ماده سیاه قیری رنگ  و سیالی را می بینند که از زمین بیرون می آید. چشمه نفت!

البته چشمه نفت در عمق دریا هم می تواند ایجاد می شود. اما کمتر در دریا خودبخود چشمه نفت ایجاد می شود چونکه فشار آب دریا و اقیانوس ها بسیار زیاد است و مانع از خروج روان و سهل نفت خام به کف دریا می شوند.

پس مخزن اصلی و منشا نفت خام در زیر بستر دریاها است و منابع فرعی آن از طریق خلل و فرج به نزدیک خشکی ها می آید.

موفق باشید.

●●●●●●●●●●●●●●●●●●●●●●●●●●●●

پی نوشت: علت سیاهی رنگ نفت، منبع متراکم از ترکیبات کربنی بودن است. همچنانچه گرافیت یا زغال سنگ هم سیاه رنگ و مات اند.

پی نوشت دوم: با برداشتن زیاد از مخازن نفتی دریایی، احتمال خشک شدن مخازن نفتی خشکی که در فاصله نزدیک و ارتفاع بالاتر قرار دارند شاید باشد. (نفت خام بستر دریا، حرکتی به سمت بالا و ارتفاع بیشتر دارد تا از زیر فشار زیاد آب های دریا بیرون بیاید. بنابراین چشمه های طبیعی نفت معمولا در دریاهای کم عمق یا خشکی های نزدیک دریا ایجاد می شود.)

پی نوشت سوم: می توان در هر جایی از اقیانوس و دریاها با کاوش به اندازه، نفت یافت. تقریبا خیلی از چاه ها و مخازنی که تابحال کشف شده اند، به علت سرریز شدن طبیعی نفت در خشکی یا دریا بوده است که افراد در پی استخراج بیشتر و کنترل شده آنها در آمدند. اما حدس من این است که این فرایند طبیعی اقیانوس و دریا است و در خیلی از جاهای آن می توان نفت یافت. البته طبیعی است اقیانوس ها بعضا با عمق بسیار زیاد و بعضی مواقع فاصله زیاد با خشکی به صرفه برای استخراج نفت شاید نباشند.

پی نوشت چهارم: داستانی که در این مورد یادم آمد: بزرگترها برایمان تعریف کردند که در روستای شان که در منطقه کوهستانی در استان بوشهر قرار دارد( که حدود فاصله ۴۵ کیلومتری با دریای خلیج فارس دارد،) سالها قبل ، در زمان محمد رضا شاه، مامورانی آمدند و بر سر محلی که نفت یا گاز از آن بیرون آمده بود چاه زدند و همانجا بر آن در پوش آهنی گذاشته و سر به مهر کردند. (به اعتقاد بزرگتر، تا بعدا بیایند از آن استخراج کنند.)!!!

پی نوشت پنجم: قسمتی از نفت خام را مواد روغنی و شبه روغنی تشکیل می دهند. و کلا نفت مایعی آب گریز و شامل مجموعه مواد این چنینی است. اگر ساختار مولکولی روغن های موجود در نفت(شامل بیش از ۱۸ کربن) را مشاهده کنیم تشابه فراوان با ساختار رشته ای خیلی از ترکیبات روغنی گیاهی دارد. حال سوال اینجاست که آیا این مواد روغنی می توانند وارد صنایع غذایی برای مصرف شوند؟ پاسخ خیر است. شباهت ساختار بمعنای خوراکی بودن این روغن ها نیست. شایعاتی هم مبنی بر مشکوک بودن بعضی روغن های بازار وجود دارد. شنیدم که می گویند که این روغن ها حتی آنهایی که در داخل کشور نام فارسی و بارکد ایران (626) دارند، از خارج وارد می شود و در داخل کشور بسته بندی می شود. طبیعی است که  وزارت محترم بهداشت و درمان کشور، در قبال این موضوع پاسخگو خواهند بود. ادعایی از جانب عده ای مبنی بر بی کیفیت بودن مواد اولیه روغنی (مشتق نفت بودن آنها) وجود دارد که قابل بررسی و تحقیق است.

روغن کنجد یا روغن آفتابگردان(خالص) یا روغن زیتون یا روغن کره بسیار خوب اند. ضمنا روغن خوراکی و مطمئن، ارجح بر روغن ی است که دانه های گیاهی آن خوراکی و باب طبع برای انسان نیست! مثلا روغن کانولا را انتخاب نکنید؛ پنبه دانه و ... . در پستی هم آمد که دکتر روازاده معتقد به خشم آوری روغن کانولا یا کلزا است. البته باید این مسئله، یعنی خشم آوری روغن گیاه کلزا/کانولا/منداب فارسی، مورد آزمایش قرار بگیرد تا نتیجه درست و صحیح حاصل شود.

اگر نکته ای بنظرتان رسید حتما در قسمت نظرات بنویسید. پیشنهاد انتقاد سوال و ... . تشکر از توجه شما.

فیه شفاء للناس !...